Wanneer de dagen korter beginnen te worden en de temperaturen flink beginnen te dalen, is het natuurlijk erg verleidelijk om de snooze-knop op je wekker eens wat vaker te gebruiken en langer in je warme bed te blijven liggen. En hier zijn wij niet de enigen in! Sommige diersoorten gaan nog een stapje verder en houden een heuse winterslaap. Deze dieren kruipen tijdens de koude wintermaanden een lange tijd onder de wol.

De kikker

Tijdens de winterslaap verstijven kikkers als het ware. Dit komt doordat de beestjes koudbloedig zijn, wat inhoudt dat de lichaamstemperatuur van kikkers volledig afhankelijk is van de temperatuur in hun omgeving. ’s Winters daalt de lichaamstemperatuur dus zo erg, dat de kikkers verstijven. Hun hart klopt heel langzaam en de ademhaling staat nagenoeg stil. Mocht je dus een ijskoude en verstijfde kikker zien liggen rondom vijvers of in het bladerdek, laat deze dan gewoon liggen. Hij is niet dood, maar in winterslaap.

De egel

De egel is een van de bekendste en meest geliefde wilde tuindieren in ons land, maar wist je ook dat dit stekelige diertje een winterslaap houdt? Zodra het buiten rond de negen graden is, zoekt de egel een rustig plekje, maakt een nestje van takjes en blaadjes, rolt zichzelf op en gaat in winterslaap. Hij wordt pas wakker door de warme stralen van de eerste lentezon. Om deze maanden te kunnen doorstaan, eet de egel zich in de herfst tonnetje rond. Tijdens zijn slaap verliest de egel namelijk bijna de helft van zijn lichaamsgewicht.

Wil je de egels helpen zich voor te bereiden op hun winterslaap? Bekijk dan deze tips.

De winterslaap van de relmuis

Deze grote muis lijkt door zijn lange lijf een beetje op een eekhoorn, maar dan grijs. De relmuis wordt ook wel zevenslaper genoemd, omdat zijn winterslaap maar liefst zeven maanden kan duren. Hiermee is de relmuis een kampioen in winterslapen. Deze luiwammes komt overigens niet voor in Nederland, wel in de rest van Europa. Van Spanje tot aan België. De favoriete slaapplekken van de relmuis zijn holle bomen, nisjes in muren en ondergrondse holen.

De vleermuis

Ook vleermuizen zijn niet zo gediend van het koude weer. Ze kunnen tussen de vier en zes maanden in winterslaap gaan. Ter voorbereiding eet ook de vleermuis zich extra vol in de maanden voordat de kou de hoek om komt kijken. Vleermuizen moeten meer dan dertig procent van hun eigen gewicht aankomen om de winter goed te doorstaan. Ze eten vooral insecten.

De vleermuis kan alleen winterslapen in temperaturen tussen de twee en tien graden, geen vrieskou dus. Hierdoor moet hij op zoek naar beschutting. Verder houdt de vleermuis van rust, duisternis en vocht. Grotten zijn hier perfect voor, maar bijvoorbeeld ook spouwmuren of holle bomen. Als hij eenmaal een plekje heeft gevonden, gaat hij met zijn pootjes aan het ‘plafond’ hangen. Zo blijft de vleermuis de hele winter hangen.

De regenworm

Door de dalende temperaturen bevriezen niet alleen de Nederlandse wateren, wat natuurlijk zorgt voor de gewenste ijspret, maar ook de bodem bevriest en wordt kei- en keihard. Hierdoor kunnen regenwormen, die in deze bodem leven, niet meer op zoek naar eten. Zij houden daarom ook een winterslaap. Het grootste deel van het jaar werken de regenwormen hard aan een gangenstelsel onder de grond. Dit stelsel biedt hen de nodige bescherming tijdens de wintermaanden.

Deze dieren houden geen winterslaap

Wist je dat een dwergmuis in tegenstelling tot enkele van zijn familieleden geen winterslaap houdt? De dwergmuis is een van de kleinste knaagdieren die nauwelijks groter wordt dan vijf tot zeven centimeter. Dit koddige muisje kan zich dankzij zijn slanke lichaam door gaten wurmen die slechts een doorsnee van één centimeter hebben. De dwergmuis is constant op zoek naar eten, dat in de koude wintermaanden hoofdzakelijk bestaat uit insecten.

Daarnaast zijn er ook dieren die geen winterslaap houden, maar een winterrust. Beren, dassen en eekhoorns zijn daar bekende voorbeelden van. Het verschil tussen de winterslaap en winterrust is de mate waarin de lichaamstemperatuur zakt. Bij een winterslaap zakt de lichaamstemperatuur van de dieren enorm tot bijna 0 graden. De ademhaling en het hartritme worden vertraagd. Tijdens de winterslaap worden de dieren ook niet tussendoor wakker.

Bij de winterrust vertragen het hartritme en de ademhaling ook, maar daalt de lichaamstemperatuur maar een paar graden. Dieren in winterrust kunnen wel af en toe weer ontwaken om voedsel te zoeken.

Lees hier hoe je je tuin diervriendelijker kunt maken.