6x baltsgedrag bij dieren

Wanneer het voorjaar aanbreekt, komen niet alleen bomen en planten weer tot leven. Ook dieren worden blij van de lente. Bij veel soorten begint ook de balts- en paringstijd. De manier waarop dieren elkaar proberen te verleiden, het baltsgedrag, is voor iedere soort weer anders, maar een schouwspel is het zeker.  

Baltsgedrag hazen

Hazenmannetjes worden rammen genoemd. Vandaar heet de paringstijd bij hazen ‘rammeltijd’. Tijdens deze rammeltijd zijn de mannetjes erg agressief en vechten ze met elkaar om te bepalen wie het recht krijgt om met een felbegeerd vrouwtje te paren. De rammen staan op de achterpoten en slaan en trappen elkaar. Het lijkt net een kickbokswedstrijd. Na het gevecht gaan de mannetjes allemaal om een vrouwtje heen staan en mag het dominante mannetje, de winnaar van het gevecht, een poging wagen. Wanneer het vrouwtje hem van haar af weet te schudden, gaan alle mannetjes in de achtervolging. De ram die het vrouwtje het langst weet bij te houden, mag met haar paren.

Heikikkers

Een bijzonder baltsgedrag vind je bij kikkers. Mannelijke heikikkers beginnen al in maart met hun charmeoffensief voor de vrouwtjes. Zodra de mannetjes in aanraking komen met water, kleuren zij helemaal blauw. Daarnaast kwaken ze om de zeven seconden een speciale lokroep. De heikikkers blijven soms wel een aantal weken in het water liggen, in de hoop dat een vrouwtje reageert op zijn roep en onder de indruk raakt van zijn kleur. Na het paren krijgen de mannetjeskikkers weer hun oorspronkelijke bruine kleur.

Egels

Als een mannetjesegel zijn zinnen heeft gezet op een vrouwtje, zoekt hij dit vrouwtje op en gaat met zijn snuit tegen haar snuit aan staan. Vervolgens besnuffelen ze elkaar, waarna het mannetje besluit om zijn kans te grijpen en te paren. Om dit te kunnen doen, probeert hij achter het vrouwtje te komen. Het vrouwtje is echter nog niet zo gewillig en draait zich snel om, waardoor de twee continu in rondjes blijven rond hupsen. Dit baltsgedrag wordt een ‘egelcarrousel’ genoemd en kan wel uren duren. Na de dracht, die ongeveer 35 dagen duurt, komen er vier tot vijf jongen ter wereld.

Futen

De fuut is een echte romanticus. Hun baltsgedrag wordt gekenmerkt door een dans, die zij samen uitvoeren. Ze komen met hun volledige lichaam uit het water en gaan borst aan borst staan. Zo blijven ze enige tijd tegen elkaar aan bewegen. De dans lijkt een beetje op het waggelen van pinguïns. Wanneer het vrouwtje haar eieren heeft gelegd, broedt zij deze samen met het mannetje uit. Ze wisselen de wacht en als de kuikens zijn geboren, nemen de ouders hen de eerste tijd mee op hun rug.

Baltsgedrag vogels

Er zijn een hoop verschillende vogelsoorten in ons land en tijdens de baltsperiode laten velen van hen flink van zich horen. De mannetjes tjilpen erop los en zingen ieder hun eigen lied. Dit doen ze enerzijds om de aandacht te trekken van vrouwtjes, maar anderzijds ook om concurrerende mannetjes op afstand te houden. Door zoveel mogelijk geluid te maken, bakenen ze namelijk hun territorium af. De nachtegaal staat bekend als echte zangvogel en kan maar liefst 250 strofen van een lied beheersen. Tropische vogels maken nog een stuk meer werk van hun paringsdans. De vogels zien er adembenemend mooi uit.

Baltsgedrag patrijzen

Wie geluk heeft, kan ook in ons land patrijzen tegenkomen. In de lente laten de mannetjes hun luidruchtige baltsroep horen en maken ze de vrouwtjes het hof door een soort vreugdedansje uit te voeren.

Vanaf eind april kun je de luidruchtige baltsroep van de patrijshaan horen en het dier – als je heel veel geluk hebt – een soort vreugdedans rond zijn favoriete hen zien maken. Na een gezamenlijke baltsvlucht, zet de haan zijn werving voort door zich hoog op te richten en zijn borst op te blazen. Zo wordt de hoefijzervormige vlek op zijn borst goed zichtbaar, en dat is nu precies waardoor de hen aangetrokken wordt.
Bij patrijzen worden deze rituelen van de balts vaak even plotseling afgebroken als ze begonnen zijn. Dan gaan beide vogels weer over tot de orde van de dag: het maken van hun toilet en het zoeken van voedsel.